Główne cele ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach to przede wszystkim upowszechnienie prowadzenia selektywnego zbierania odpadów komunalnych „u źródła”, zmniejszenie ilości składowanych odpadów komunalnych poprzez m.in. zapewnienie powstania odpowiednich instalacji do odzysku lub unieszkodliwiania odpadów komunalnych. Pełna i prawidłowa realizacja celów ustawy może zapewnić wypełnienie obowiązków wynikających z dyrektyw unijnych, czyli stworzenie do 2015 roku rynku selektywnego zbierania odpadów. Ponadto, Polska jest zobowiązana do osiągnięcia we wskazanym terminie odpowiednich poziomów ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych do składowania (do dnia 16 lipca 2013 r. – do nie więcej niż 50%, a do dnia 16 lipca 2020 r. – do nie więcej niż 35%), a także poziomów recyklingu, przygotowania do ponownego użycia oraz odzysku innymi metodami papieru, metali, tworzyw sztucznych, szkła (do dnia 31 grudnia 2020 r. – 50%), a także innych niż niebezpieczne odpadów budowlanych i rozbiórkowych (do dnia 31 grudnia 2020 r. – 70%).
W związku z powyższym regulaminy utrzymania czystości i porządku na terenie gminy powinny swoimi zapisami zachęcać i zapewniać osiągnięcie ww. celów. Gminy powinny zapewnić pozyskanie surowców o jak najlepszej jakości, ale bez nadmiernych obciążeń dla mieszkańców i środowiska (np. zużycie wody do mycia określonych rodzajów odpadów). Dlatego też należy zwrócić uwagę, że brak jest technologicznego uzasadnienia wprowadzania dodatkowych wymagań dla mieszkańców dotyczących np. mycia odpadów opakowaniowych przed ich umieszczeniem w pojemnikach, szczególnie w sytuacji, gdy takie wymagania nie są stawiane przez podmioty przetwarzające odpady.
Ponadto w ramach ułatwienia pozbywania się przez mieszkańców odpadów, spółdzielnie i wspólnoty mogą wykorzystać zsypy do zorganizowania odbierania odpadów komunalnych. Wówczas możliwe jest podjęcie decyzji o wrzucaniu do zsypów np. odpadów zmieszanych, natomiast odpady selektywnie zebrane mieszkańcy znosiliby do odpowiednich pojemników ustawianych dla nich w najbardziej dogodnych i ogólnie dostępnych miejscach.
Zasady optymalnej segregacji
Najlepszym sposobem segregowania odpadów jest odseparowanie w oddzielnych pojemnikach następujących frakcji odpadów:
1. Papier to m.in.:
Nie powinno się wrzucać do papieru:
2. Tworzywa sztuczne i metale to m.in.:
Nie powinno się wrzucać do tworzyw sztucznych i metali:
Zaleca się zgnieść tworzywa sztuczne przed wrzuceniem do worka.
3. Szkło opakowaniowe to m.in.:
Nie powinno się wrzucać do szkła:
Zaleca się wrzucać opakowania opróżnione z produktu, bez zakrętek, starać się nie tłuc szkła.
4. Odpady „zielone” - roślinne to m.in.:
Nie powinno się wrzucać do odpadów „zielonych” - roślinnych:
Pozostałe odpady trafią do pojemnika na odpady zmieszane – jeśli będzie ich mniej obniżymy koszty i przyczynimy się do poprawy stanu środowiska.
Najmniej preferowanym sposobem selektywnego zbierania m.in. ze względu na dodatkowe koszty związane z późniejszym zagospodarowaniem odpadów, jest zbieranie odpadów komunalnych do dwóch pojemników (podział na odpady tzw. suche i mokre).
Niezwykle istotnym uzupełnieniem systemu jest punkt selektywnego zbierania odpadów komunalnych, który ma zapewniać odbieranie od mieszkańców odpadów, które są problematyczne i których zbieranie „u źródła” nie jest ekonomicznie i organizacyjnie uzasadnione.
Odpadami komunalnymi, które mogą być przekazywane do punktu są:
Ze względu na warunki lokalne gminy powinny rozważyć również inne selektywnie zbierane rodzaje odpadów np. w sytuacji dużej ilości powstających popiołów zapewnić ich selektywne zbieranie od właścicieli nieruchomości.