Piotr Bańkowski urodził się w Wysokiem Mazowieckiem w rodzinie rzemieślniczej. Gimnazjum ukończył w Łomży, którą przez całe życie darzył atencją i sentymentalnym wspomnieniem. Miastu lat młodzieńczych przekazał bardzo cenny księgozbiór, zabytkowe meble, porcelanę, ceramikę, szkło, obrazy oraz grafiki, które są przechowywane w Łomżyńskim Towarzystwie Naukowym im. Wagów. Studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim, lata I wojny światowej – z konieczności – spędził w Petersburgu. Po powrocie do odradzonej Polski pracował jako nauczyciel oraz archiwista. W latach 1927–1937 był zaangażowany w czynności rewindykacyjne w ramach Delegacji Polskiej w Polsko-Sowieckiej Mieszanej Komisji Reewakuacyjnej i Specjalnej. Pracował w Bibliotece Narodowej jako kustosz działu rękopisów, zajmował się także porządkowaniem dokumentów króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. W czasie powstania warszawskiego sprawował pieczę nad zbiorami archiwalnymi i bibliotecznymi ukrytymi w fortach Cytadeli. Po wojnie pracował w Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych jako redaktor naczelny „Archeionu”. Był postacią wielowymiarową i silnie oddziaływająca na otoczenie. Jego oczy błyszczały zawsze filuternym, czasem wręcz ironicznym blaskiem, na ustach rysował się uśmieszek, zwykle przekorny, szczególnie widoczny, gdy miał do powiedzenia coś zaskakującego rozmówcę. Był erudytą, a równocześnie człowiekiem upartym, bardzo trudnym w dyskusji i niełatwo dającym się przekonać, co pozwoliło mu osiągnąć sukces w sporach o polskie zbiory zagrabione przez Rosję.
tekst: dr Dorota Pietrzkiewicz